ولتاژ تولیدشده در محیط کار با هوای خشک
در محیط‌هایی با هوای خشک (مثلاً در زمستان یا در اتاق‌های دارای تهویه‌ی قوی)، احتمال تجمع بار الکتریسیته ساکن بسیار بالا می‌رود. این تجمع بار می‌تواند در اثر ساده‌ترین فعالیت‌ها اتفاق بیفتد و ولتاژهایی تولید کند که به راحتی به تجهیزات الکترونیکی حساس آسیب بزنند.
چرا هوای خشک خطرناک است؟
رطوبت موجود در هوا معمولاً باعث هدایت و تخلیه‌ی تدریجی بار الکتریکی می‌شود. اما در هوای خشک، این قابلیت وجود ندارد و در نتیجه، بار الکتریکی می‌تواند برای مدت طولانی روی اجسام یا بدن انسان باقی بماند و در یک لحظه تخلیه شود — همان چیزی که ما به آن شوک الکتریکی یا جرقه‌ی ESD می‌گوییم.
میزان ولتاژ تولیدشده در فعالیت‌های عادی در هوای خشک
در جدول زیر چند نمونه از فعالیت‌های رایج و میزان ولتاژ الکترواستاتیکی تولیدشده آن‌ها (در شرایط هوای خشک، حدود 20٪ رطوبت نسبی) آمده است:
| فعالیت روزمره | ولتاژ تخمینی تولیدشده |
|---|---|
| راه رفتن روی فرش با کفش چرمی | 35,000 ولت |
| راه رفتن روی فرش با کفش لاستیکی | 15,000 ولت |
| نشستن و برخاستن روی صندلی و مالش لباس | 10,000 ولت |
| برداشتن نوار چسب یا پلاستیک | 6,000 تا 10,000 ولت |
| راه رفتن روی کفپوش وینیل یا اپوکسی خشک | 5,000 تا 7,000 ولت |
| حرکت دادن پاکت پلاستیکی یا سلفون روی میز کار | 2,000 تا 4,000 ولت |
⚠️ مقایسه کن: یک مدار مجتمع CMOS ممکن است با فقط 250 ولت تخریب شود!
چگونه با این خطر مقابله کنیم؟
برای جلوگیری از تجمع این ولتاژهای خطرناک در محیط کار باید:
رطوبت محیط را در محدوده‌ی بهینه (40 تا 60 درصد) نگه داشت
از کفپوش، صندلی و میزهای آنتی‌استاتیک استفاده کرد
افراد را به استفاده از دستبند و پابند ضد ESD ملزم کرد
پوشش‌ها و بسته‌بندی‌های آنتی‌استاتیک برای قطعات الکترونیکی به‌کار گرفت
از یونایزر (Ionizer) در خطوط تولید یا ایستگاه‌های کاری استفاده کرد تا بار ساکن را خنثی کند
نتیجه گیری
هوای خشک محیطی مستعد برای تولید ولتاژهای بالا از ساده‌ترین حرکات انسانی است. این ولتاژها گرچه اغلب توسط انسان احساس نمی‌شوند، اما برای قطعات الکترونیکی مدرن می‌توانند ویرانگر و خسارت‌زا باشند. مدیریت رطوبت و استفاده از تجهیزات کنترل ESD از مهم‌ترین الزامات محیط‌های فنی است.
